Oila va qoʻshnichilik haqida maqollar toʻplami
Oila va qoshnichilik haqida eng sara maqollarni qabul qilib oling
Yaxshi otga qamchi ursang,
Chopar avaylab
Qoʼshniga qarama, oʼngishiga qara.
Eringga yoqding — elingga yoqding.
Yaxshi xotin yuzida oy koʼrinar,
Yomon xotin qovogʼidan qor yogʼilar.
Cholimning topganini yayrab yeyman.
Boy amr etmasa,
Bovcha xamir etmas.
Ota — aql, ona — idrok.
Hovli olma, qoʼshni ol.
Yaxshi xotin erta turib charx yigirar,
Yomon xotin erta turib oʼchoq kavlar.
Kelinning tili yoʼq
Qaynonaning — imoni.
Erning yoshi ikki oʼttiz,
Bittasini urdik biz.
Xotinning qaqildogʼi — tegirmonning shaqildogʼi.
Erni er qiladigan ham xotin,
Qaro yer qiladigan ham xotin.
Bolali uyda oʼgʼrilik yoʼq.
Qoʼshning yomon boʼlsa, yomonlik kelar,
Qoʼshning yaxshi boʼlsa — omonlik.
Xotinning yomoni — erning zavoli,
Xotinning yaxshisi — erning kamoli.
Yaxshi xotin yoʼq narsangni bor etar,
Yomon xotin keng uyingni tor etar.
Bir qizga yetti qoʼshni — ota-ona.
Yuguruk otga yol bitmas,
Toq yigitga mol bitmas.
Qaynona qaynaydi,
Kelin aynaydi.
Osh oʼrniga — ayron,
Kundoshli uy — vayron.
Qiziga joni achigan kelinini saqlar.
Yaxshi xotin — xazina.
Qoʼshnimning bilgani — hammaning bilgani.
Oila tinch — yurt tinch
Oʼrgimchak ham oʼz uyim deydi.
Bolali uy — jannat,
Bolasiz uy — minnat.
Qoʼshnining oshi — gʼavgʼoning boshi.
Qaynonaga tosh otsang, tosh olasan,
Qaynonaga osh bersang, osh olasan.
Qoʼshni qoʼshnidan erta turishni oʼrganar.
Yaxshi xotin jun qarz olar,
Yomon xotin un qarz olar.
Xotining yaxshi boʼlsa, toʼyga bormoq ne hojat,
Xotining yomon boʼlsa, azaga bormoq ne hojat.
Bolali uyda janjal boʼlsa ham,
Gʼurbat boʼlmas.
Xotinsiz uyni koʼr — qaro yerni koʼr.
Yaxshi hamsoya orasidan
Qisir echkining qili oʼtmas.
Boshim ikki — molim ikki.
Oʼrta yoʼlda oting oʼlmasin,
Oʼrta yoshda — xotining.
Xotin yaxshi — er yaxshi.
Ulugʼ uyga ne kerak,
Kichik uyga shu kerak.
Bolali uyda gʼurbat yoʼq.
Uyni uy qilgan erning topishi-yu
Xotinning — koʼrpa ishi.
Yaxshi xotin yigit nomin koʼtarar,
Yomon xotin yigit nomin yoʼqotar.
Yaxshi xotin koʼpga qoʼshar,
Yomon xotin koʼpdan chiqarar.
Kunda urush boʼlsin desang, kundosh qil.
Yaxshi boʼlsang, noming chiqar,
Yomon boʼlsang — xotining.
Yaxshining ketidan qolma,
Yomonning qizini olma.
Ovulga aytsang, oshar,
Qoʼshniga aytsang, qoʼshar.
Roʼzgʼor, oʼttiz ikki ogʼzi bor
Oʼzim hisoblasam, qulunli biya,
Otam bilan hisoblasam, boʼtali biya.
Roʼzgʼori kattaning tashvishi ham katta.
Yomon xotin belgisi —
Shaldiroq qilar terini,
Baqiroq qilar erini.
Bolali uy — xandon,
Bolasiz uy — zindon.
Xotinning yomoni — umrning egovi.
Yomon xotin ishin qilar
Hamisha poylab.
Biyaning yugurigi yaxshi,
Xotinning — epchili.
Oʼgʼlimning topganini ingrab yeyman.
Yaxshi qoʼshni uzoq qarindoshdan yaxshi.
Qizing boʼy yetsa, qizi yaxshi bilan qoʼshni boʼl,
Oʼgʼling er yetsa, oʼgʼli yaxshi bilan qoʼshni boʼl.
Xotin — umr yoʼldoshi.
Yaxshi xotin — yarim rizq.
Yaxshi xotin — uy boʼstoni,
Yomon xotin — zimistoni.
Yaxshi xotin yoʼqni yoʼmzab toʼydirar,
Yomon xotin yolgʼiz otni soʼydirar.
Erning otini xotin chiqarar,
Xotinning otini oʼtin chiqarar.
Ikki sigir olganning ayroni bor,
Ikki xotin olganning vayroni bor.
Erdan — xato, xotindan — uzr,
Xotindan — xato, erdan — jazo.
Yomon xotin olib bersang yigitga,
Bir kuni ming kun boʼlib oʼtar.
Qudangdan qoʼy soʼrama,
Qoʼshningdan uy soʼrama.
Qaynota ham — ota, qaynona ham — ona
Qalmoq olgan qarimas,
Аrgʼumoq mingan horimas.
Yaxshi xotin kelmasdan burun kuldirar,
Yomon xotin oʼhnasdan burun oʼldirar.
Kelinim elakli boʼldi,
Elagi — tilakli boʼldi.
Yomon qoʼshni yovdan yomon.
Oʼnta oʼgʼlim boʼlguncha, bitta cholim boʼlsin.
Oqboshdan oʼtin boʼlmas,
Oʼynashdan — xotin.
Bir qinga ikki pichoq sigʼmas,
Bir uyga — ikki xotin.
Xotin — uyning chirogʼi.
Boʼz yaktak qichitar,
Yaxshi xotin tinchitar.
Kelin kimxob kiyar,
Qaynona qargʼab kuyar.
Oʼnqir edi, choʼnqir edi — uyim edi,
Аyiq edi, sayiq edi — erim edi.
Bosh ikkov boʼlmay,
Mol ikkov boʼlmas.
Oʼgʼling yomon boʼlsa, keliningdan koʼr,
Qizing yomon boʼlsa, kuyovingdan koʼr.
Itning yomoni toʼshakdagidan umid qilar.
Qoʼshnining oshi — totli.
Gilam sotsang, qoʼshningga sot,
Bir chetida oʼzing oʼtirasan.
Kundoshlikka kun tugʼmas,
Tugʼsa ham, butun tugʼmas.
Yaxshi xotin — betidan semirar,
Yomon xotin — ketidan.
Kelinim bor deb kerilma,
Ish buyursa, erinma.
Yaxshi xotin erini yashartirar,
Yomon xotin erini tez qaritar.
Kelin boʼyini yashirar,
Tovushini tovdan oshirar.
Er — daladan, xotin — uydan
Yaxshi qoʼshni — ota-ona,
Yomon qoʼshni — boshga balo.
Bolaga tegma, balosi chiqar,
Xotinga tegma, qasosi chiqar.
Qizimning qaynonasi yomon,
Oʼzimning kelinim yomon.
Oya kuydi, moya kuydi,
Oʼrtada hamsoya kuydi.
Yaxshi xotin arpa unni kabob qilar,
Yomon xotin bugʼdoy unni xarob qilar.
Jon kuydirmasang, jonona qayda,
Xotin olmasang, qaynona qayda.
Qiz olmagan yigit qizdan suluv.
Qoʼshnida pishar,
Bizga ham tushar.
Roʼzgʼorning nimasi yoʼq — boʼzdan xaltasi.
Kelin yomon emas,
Kelin kelgan yer yomon.
Er-xotin urishar,
Esi ketgan boʼlishar.
Qoʼshning yaxshi boʼlsa, koʼr qizing ham erga tegar.
Oʼzing oʼyda boʼlsang ham, oʼying uyingda boʼlsin.
Ikki xotin olibsan,
Bir baloga qolibsan.
Kundosh xotin kunda ogʼriq.
Onang oʼldi — otang oʼldi.
Boʼldiradigan ham xotin,
Oʼldiradigan ham xotin.
Olovga tegsang, oʼchar,
Qoʼshningga tegsang, koʼchar.
Yaxshi xotin — uyning guli.
Er-u xotin urushar,
Oʼrtaga nodon tushar.
Yaxshi xotin belgisi —
Buxori qilar terini,
Mullo qilar erini.
Kundoshning kuli ham kundosh
Qoʼshningni yanima, kinoya soʼz dogʼ etar,
Qurbing yetsa koʼmaklash, eshigingni bogʼ etar.
Oshsiz uy bor-u janjalsiz uy yoʼq.
Ovuldoshimning oti oʼzguncha,
Hamsoyamning toyi oʼzsin.
Yaxshi xotin belgisi — xirom qilar terini,
Yomon xotin belgisi — yerga bukar erini.
Qoʼshniga qoʼshnining tovugʼi koʼrkli koʼrinar.
Oʼgʼlimning ilik oshidan
Erimning urgan toshi yaxshi.
Uyga jihoz yarashar,
Xotinga — hbos.
Onalik uyning ori bor,
Otalik uyning — zari.
Inoq oilada beshik boʼshamas.
Qizginamning bolasi —
Qandak oʼrik donasi.
Oʼgʼilginamning bolasi —
Hay-hay uning onasi.
Аyolning sunbuli — yigitning dili.
Uylangan — oʼgʼil-qiziga quvongan.
Yaxshi roʼzgʼor — jannat,
Yomon roʼzgʼor — doʼzax.
Kundoshing boʼlsa-boʼlsin,
Kundoshbachchang boʼlmasin.
Doʼsting ham — ering,
Dushmaning ham — ering.
Koʼcha sevgisi uyni barbod etar.
Ering qumchalish boʼlsin,
Xotining — gʼarchalish.
Erning topganiga xotinniki qoʼr boʼlar.
Yaxshi xotin ishlik boʼlar,
Yomon xotin — tishlik.
Xotin — uy bezakchisi,
Er — uy koʼmakchisi.
Xotin — boʼyin, er — bosh
Er — quyosh yoʼldoshi,
Xotin — umr yoʼldoshi.
Bir kelin oldim, oʼtirdim,
Ikki kelin oldim, tik turdim,
Uch kelin oldim, yugurdim.
Oʼtinsiz qozon qaynamas,
Xotinsiz uy yayramas.
Yomon xotin oʼlsa, keng toʼshak qolar,
Yaxshi xotin oʼlsa, mehnat-gʼam qolar.
Uying tor boʼlsa,
Dunyoning kengligi bilinmas.
Yaxshi xotin erini elga bosh qilur,
Yomon xotin erini gado qilur.
Yaxshi toʼn — toʼy savlati,
Yaxshi xotin — uy ziynati.
Er-xotin urishar,
Oʼrtaga ahmoq tushar.
Oʼz uyim — oʼlan-toʼshagim.
Yaxshi hamsoya guldir,
Yomon hamsoya choʼldir.
Kelin bilan qaynona — oʼt bilan suv.
Qudangdan qarz soʼrama.
Xotinning yomoni er qaritar.
Qorongʼida qichqirsang,
Hamsoyang tovush berar.
Ering suydi — eling suydi.
Kelin kelagʼon boʼldi,
Ovul kezagʼon boʼldi.
Qudali xotin quyruq yer,
Erli xotin — kaltak.
Xotin — erga oyina.
Yaxshi kelin — kelin,
Yomon kelin — oʼlim.
Oʼroq tutib otang qolguncha,
Oʼymoq tutib enang qolsin.
Xotinning zoʼri — erning shoʼri
Bolali uyda gʼiybat yoʼq.
Roʼzgʼor ziynati — oʼtin,
Uy ziynati — xotin.
Besh bola ustiga borsang bor,
Kundosh ustiga borma.
Qoʼshni — qoʼshnining bozori.
Yangamning shoʼrvasini shirin qilgan
Аkamning masalligʼi.
Xotinning otini yetim chiqarar,
Yetimning otini — xotin.
Xotinning chiroyi — erdan.
Yon qoʼshni — jon qoʼshni.
Qoʼshni devor tagini kavlasang,
Oʼzingga darcha ochilar.
Yomon xotin eriga doʼzax qilar.
Bola suysang — beshikda,
Xotin suysang — toʼshakda.
Yaxshi xotin — uy ziynati,
Yomon xotin — toʼy ziynati.
Olis yoʼl otni sinar,
Ogʼir kun — xotinni.
Gʼoz achchigʼi — qargʼaga,
Qiz achchigʼi — yangaga.
Kundoshli uyda kunda urush.
Qaynona qoʼlidan yogʼlik choʼzma yegandan
Ona qoʼlidan quloq choʼzma yegan yaxshi.
Bolali uy — bozor,
Bolasiz uy — mozor.
Oʼgʼling boqsin, kelining sogʼsin.
Kumush xotin kunda — kasal,
Oltin xotin oyda — kasal.
Kelining yaxshi boʼlsa, berdi xudo,
Kelining yomon boʼlsa, urdi xudo.
Qaynonam — qaynonam,
Qayin egachimdan qoʼrqaman.
Oila — qoʼsh ustunli ayvon
Kelin kirgan uyga nur kirar.
Umr savdosi — qiyin savdo.
Erniki — tashdan, xotinniki — ichdan.
Xotinning yaxshi-yomoni mehmon kelganda bilinar.
Beva xotinga Buxorodan it hurar.
Yaxshi xotin — umr boli,
Yomon xotin — jon zavoli.
Qoʼshnining minnatli oshidan
Chumchuqning soyasi afzal.
Qoʼshnining tovugʼi gʼoz koʼrinar,
Kelinchagi — qiz.
Er qaerda boʼlsa, xotin ham shu yerda.
Kundoshning oti qursin,
Saksovulning oʼti qursin.
Xotinli roʼzgʼor guldir,
Xotinsiz roʼzgʼor choʼldir.
Roʼzgʼor oʼlchov bilan,
Boylik tejov bilan.
Qoʼshniga qasd etma, bast et.
Yogʼmas bulut elni aldar,
Yomon xotin — erni.
Yomon xotin olganning yovi uyida,
Ikki xotin olganning dovi uyida.
Xotining yaxshi boʼlsa, yoqang oqarar,
Xotining yomon boʼlsa, soqoling oqarar.
Ikki xotinlikning qulogʼi tinmas,
Eshak minganning — oyogʼi.
Ora turding — bera turding.
Kundoshning kuli ham urishar.
Xotin — erning vaziri
Bolali uyda gap yotmas.
Er — avra, xotin — astar.
Qozonda jiz-biz,
Koʼrpada siz-biz.
Yaxshi koʼrsang bolasin,
Izzat qilgin onasin.
Eshik koʼrgan yurt buzar,
Beshik koʼrgan yurt tuzar.
Kundoshlik — koʼngil gʼashlik.
Har kim oʼz uyida podsho.
Egovni egov dema, yomon xotinni de.
Yomon xotin hayitda eridan chiqar.
Chala dovruqqa chol yiqilar,
Xotinni soʼksang, obroʼ toʼkilar.
Bolali uyda sir yotmas.
Qizim senga aytaman,
Kelinim sen eshit.
Oʼgʼling ahmoq boʼlsa ham,
Kelining dono boʼlsin.
Tuzdagi bilan emas, uydagi bilan boʼl.
Sarishtali uy — farishtali uy.
Oʼtinning yaxshisi — yantoq,
Xotinning yaxshisi — qalmoq.
Katta — kelin uyda,
Kichik kelin — toʼyda.
Yigitning koʼngli qolsa — oʼlguncha,
Xotinning koʼngli qolsa — tuqquncha.
Xotin er orqasidan — xotin,
Xonim xon orqasidan — xonim.
Kelin kelsa uzoqdan,
Аrba-arba osh kelar.
Kelin kelsa yaqindan,
Аrba-arba soʼz kelar.
Kelin — qaynona supurgisi
Qoʼshni keldi — koʼmak keldi,
Et keldi — suyak keldi.
Xotin olsang, oʼtin ol,
Bir quchogʼin ortiq ol.
Roʼzgʼor tushdi boshga,
Qoʼl tegmadi oshga.
Qiyomat kuni — qoʼshnidan.
Roʼzgʼor — gʼor.
Oʼzing suyganni olguncha,
Oʼzingni suyganni ol.
Er vaziri — xotin,
Roʼzgʼor ogʼiri — oʼtin.
Er-xotinning urishi — doka roʼmolning qurishi.
Yaxshi xotin — hamisha bahor.
Xotin — uyning ziynati,
Er — mehnati.
Eshik koʼrganni emas,
Beshik koʼrganni ol.
Qoʼshnisi yaxshi qarimas.
Qozon olsang, qoqib ol,
Xotin olsang, boqib ol.
Qoʼshning koʼr boʼlsa, koʼzingni qis.
Itning yovi — devona,
Kelinning yovi — qaynona.
Oʼz uyimning xushligi —
Oyoq-qoʼlimning boʼshligi.
Kundoshli uyda toʼzim yoʼq.
Er-xotin — qoʼsh hoʼkiz.
Er-xotin — qoʼshqanot.
Yaxshi xotin olib bersang yigitga,
Ming kuni bir kun boʼlib oʼtar.
Kelining bitta boʼlsa, oʼtirib yeysan,
Ikkita boʼlsa, turib yeysan,
Uchta boʼlsa, yurib yeysan,
Toʼrtta boʼlsa, yoʼrgʼalab yeysan.
Yomon xotinning oʼynashi koʼp.
Erdan — sadoqat, xotindan — itoat
Qurbaqaning tirikligi koi bilan,
Xotinning tirikligi el bilan.
Qoʼshningga yomonlik sogʼinma.
Yaxshi qoʼshniga yalinguncha,
Yomon uyingni axtar.
Boʼri hamsoyasiga ola qaramas.
Er-xotinning urishi — yoz kunining yogʼishi.
Qoʼshni oshi — qoʼshniga qarz.
Qora tutni qoqmang,
Nevarani boqmang.
Kelinimning yigʼlagani —
Eshagimning hangragani.
Kelining qaerlik boʼlsa,
Mehmoning shu yerlik.
Ovul aylogʼi balan,
Boʼta taylogʼi bilan.
Oppoq boʼlgan oq uyim,
Osh-noni yoʼq qoq uyim.
Ota — bilak, ona — yurak.
Kelin boʼldim — qaynonamga yoqmadim,
Qaynona boʼldim — kelinimga yoqmadim.
Kundosh boshingda — tosh,
koʼzingda — yosh.
